Piloten beter bewust van omgeving door aanpassing cockpit-systemen

De automatisering in huidige cockpits zorgt vaak voor misverstanden en conflicterende beslissingen tussen de piloot en de geautomatiseerde systemen. Een gevolg van dit fenomeen speelde recentelijk nog een rol bij het ongeluk met het vliegtuig van Turkish Airlines bij Schiphol op 25 februari 2009. Onderzoeker Clark Borst ‘leende’ daarom nieuwe methodes uit de procestechnologie om de automatisering op een andere manier in te richten en informatie op een andere manier aan piloten te presenteren. Op de vluchtsimulator had dit bij de piloten een positief effect. Borst promoveerde op 15 juni op dit onderwerp aan de TU Delft.

De verbetering van cockpitinstrumenten, van elektromechanische wijzerplaten naar computergedreven systemen en interfaces, was een vrij langzaam proces. Daarin werden nieuwe systemen steeds afzonderlijk ontwikkeld en geïnstalleerd zodra de technologie beschikbaar was. Daarom zijn veel systemen niet altijd goed geïntegreerd als het gaat om het presenteren van informatie aan de piloten. Daarnaast is ook heel veel informatie verborgen voor de piloot door de sterk toegenomen automatisering in de cockpit. De cockpit is daarmee kwetsbaar geworden voor misverstanden tussen de piloot en de geautomatiseerde) systemen. Dit fenomeen wordt algemeen gezien als een gebrek aan ‘toestandsbewustzijn' van de piloot en wordt als een nieuwe oorzaak voor veel vliegtuigongevallen gezien. Een gevolg van dit fenomeen speelde recentelijk nog een rol bij het ongeluk met het vliegtuig van Turkish Airlines bij Schiphol.

 

 

Kerncentrales

 

Clark Borst heeft tijdens zijn promotieonderzoek aan de TU Delft geprobeerd deze situatie te verbeteren door informatie op een andere manier te gebruiken en te presenteren aan piloten. Hij richtte zich daarbij op het zogenoemde Terrain Awareness Warning System (TAWS) en het Synthetic Vision System (SVS), waarmee de piloten zich bewust worden van het terrein. Hij wilde vooral de lacunes tussen deze twee systemen identificeren en verhelpen. Borst gebruikte een nieuwe representatiemethode die oorspronkelijk is ontworpen voor de procesindustrie (bijvoorbeeld bij kerncentrales). De resultaten van experimenten in een vluchtsimulator wijzen er volgens Borst op dat de piloten profiteerden van de nieuwe interfaces en met succes en op een veilige manier uit gevaarlijke situaties kwamen, zelfs wanneer zij werden geconfronteerd met onvoorziene gebeurtenissen. De piloten waren veel beter op de hoogte van hun mogelijkheden en veel meer actief betrokken bij de besluitvorming om fatale ongelukken te voorkomen.

bron: TU Delft