Handhaving IE-normering voor elektromotoren in aantocht

Fabrikanten, machinebouwers en gebruikers van elektromotoren moeten voldoen aan steeds strengere Europese wetgeving op het gebied van IE-motoren. Maar hoe zit het nu met de controle en handhaving?

In essentie komt dat er op neer dat elektromotoren stap voor stap efficiënter met energie moeten omgaan. Sinds 1 januari 2015 geldt de IEC 60034-30. IE3 is nu de norm voor AC-motoren van 7,5 kW tot 375 kW. De volgende stap zal op 1 januari 2017 zijn, wanneer de IE3-norm ook geldt voor de 0,75 kW tot 375 kW AC-motoren. De motoren hiervoor zijn inmiddels al lang en breed in de markt verkrijgbaar. Wat echter nog ontbreekt is informatie over controle en handhaving vanuit de Nederlandse overheid.

Niet vrijblijvend

Nu is het zo dat de ErP-richtlijn, net als elke andere Europese richtlijn, niet zomaar een vrijblijvend verhaal is voor bedrijven en instellingen. Het gaat hier om de Europese richtlijn Ecodesign 2009/125/EG. Op grond hiervan kan de Europese Commissie eisen stellen aan het ecologisch ontwerp van energie-gerelateerde producten. Dit gebeurt via rechtstreeks werkende Verordeningen waarvan de Verordening EG 640/2009 voor elektromotoren een voorbeeld is. Dus even zelf bepalen of bedrijven daar iets mee moeten doen is absoluut niet aan de orde.

Zo’n richtlijn heet in Brussel een ‘directive’, in het Nederlands vaak vertaald als ‘richtlijn’, wat soms onterecht wordt opgevat als ‘advies’. Europese richtlijnen zijn echter geen vrijblijvende adviezen, maar bindende afspraken, ondertekend door de Europese lidstaten. Met als gevolg dat deze lidstaten die Europese afspraken ook in hun eigen wetgeving moeten opnemen. En daar bovenop komt de verplichting voor elk land overtredingen van richtlijnen en bijbehorende wetgeving te bestrijden door middel van sancties.

Wie controleert?

Onder welk ministerie valt de controle op naleving van deze ‘directive’? Uiteindelijk belanden wij bij een onverwacht adres: het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Bij dit ministerie is het ILT ondergebracht; de Inspectie Leefomgeving en Transport. De ILT is een organisatie met een behoorlijk takenpakket: vooral controle op regels voor luchtvaart, treinverkeer, scheepvaart enzovoorts slokt een groot deel van de capaciteit op. En laat nu dit ILT ook de Ecodesign-verordeningen in haar portefeuille hebben.

En hoeveel dat er zijn? De afdeling voorlichting heeft het over ‘ongeveer 25’ verordeningen. Dus ook verordening EG 640/2009 (met aanvulling 4/2014) voor elektromotoren. Wat doet het ILT dan concreet als het over toezicht gaat? De afdeling voorlichting deelt mee: “Gezien de grote omvang van de te controleren regelgeving maakt de ILT een prioritering voor de uit te voeren activiteiten.” Anders gezegd ‘first things first’. Ofwel, tot nu krijgen andere zaken voorrang en moet de controle op IE-motoren nog even wachten.

Eigen verantwoordelijkheid

Over de rol van fabrikanten en importeurs meldt de ILT: “De industrie en de handel in elektromotoren moeten zich in principe zelf op de hoogte houden van de regelgeving die specifi ek voor hen belangrijk is.” Denk maar aan de verplichting per 1 januari 2015 van de IE3-norm voor AC-motoren. “Fabrikanten en importeurs hebben genoeg tijd gehad om aan de nieuwe eisen te voldoen.”

Duidelijk is dat de ILT uit gaat van de eigen verantwoordelijkheid van bedrijven. Op zich hoeft dat voor niemand een verrassing te zijn. Immers, de regel geldt dat iedereen geacht wordt de wet te kennen en daarnaar te handelen. Dat techneuten nu eenmaal een hekel hebben aan wettelijke bepalingen doet er dus niet toe. Ook de veel gehoorde uitspraak in de markt dat men nog nooit iets gemerkt heeft van inspecties door de ILT heeft geen enkele waarde. De regels zijn al lang bekend en iedereen weet onderhand dat de regels wet zijn.

De ILT zegt dan ook dat het niet uitmaakt of er tot nu toe niet gecontroleerd is. “Het feit dat een bedrijf nog niet geïnspecteerd is, is nooit een geldige reden om zich niet aan de regelgeving te houden.” Met andere woorden, als je toch een keer tegen de lamp loopt, zijn de consequenties voor jou.

Lees de uitgebreide versie van dit artikel in editie 6-7 (2016) van het vakblad Aandrijven & Besturen .

Op 20 september organiseert Aandrijven & Besturen voor de tweede keer het IEMotoren Event. Deze keer in De Fabrique in Utrecht. Houd de pagina van het IEMotoren Event op deze website in de gaten voor het laatste nieuws over het programma.