UTRECHT, 3 september 2012 13:00

Energie besparen is kosten verlagen

Energieprijzen bereiken recordniveaus. Vraag het eenieder die in deze sector werkt en hij vertelt u dat de prijzen op lange termijn slechts in één richting bewegen: omhoog. Energie besparen betekent eigenlijk dan ook niets anders dan kosten reduceren. Op Industrial Automation & Drives laten deelnemers zien dat energiebesparing veel geld kan opleveren.

Wereldwijd neemt de industrie bijna een derde van al het energieverbruik voor zijn rekening. Een belangrijk deel daarvan wordt ingezet om machines te laten bewegen. Experts verwachten dat het wereldwijde energieverbruik de komende decennia gaat verdubbelen, terwijl fossiele brandstoffen uitgeput raken. Prijsstijgingen zijn dan het gevolg. Dit gegeven alleen al is eigenlijk meer dan voldoende reden om machines en installaties energiezuiniger te maken.

Jan Willem Nijman, Vice President Industry Business bij Schneider Electric ziet deze bewustwording bij klanten toenemen. "Niet alleen uit kostenoogpunt, ook vanwege het imago." Hij constateert wel een onderscheid tussen eindgebruikers en machinebouwers. De eerste hebben energiebesparing wel hoog op de agenda staan, de OEM'ers nog niet. "Daar gaat het vaak nog steeds om een hoge throughput en betrouwbaarheid van de machine. Ze zijn bezig hun machines kleiner te maken, makkelijker bedienbaar en een hogere doorzet te realiseren. Energiekosten zijn operationele kosten voor hun klant, die zien ze niet."

Nijman kijkt wat dat betreft met bewondering naar de retailsector, waar men het thema energiebesparing veel meer integraal door de hele keten heen benadert. Als de één zijn verpakkingen lichter maakt, kost het de transporteur minder diesel om de producten te vervoeren.

Energie terugwinnen

Technisch is er al jarenlang veel mogelijk. Bij pompen en ventilatoren hebben velen al energiezuinige frequentieregelaars gemonteerd. Nieuw is hier de optie om remenergie op te slaan en later weer te benutten. Wat de komende jaren voor een flinke stap vooruit zorgt, zijn de permanent magneetmotoren, verwacht John Glorieus van Yaskawa Benelux. Glorieus schat dat met de nieuwe regelaar voor de permanent magneet motoren je al snel tot een energiebesparing van 15 tot 20 procent komt, ten opzichte van de asynchrone motor met drive. "Bij motoren die 24 uur per dag, 7 dagen in de week worden gebruikt, heb je de investering snel terugverdiend." Maar ook hij merkt dat bepaalde klanten liever een goedkopere machine kopen dan een machine met een lager verbruik.

Yaskawa toont op Industrial Automation & Drives onder andere een regelaar die teruggewonnen energie uit een machine terugsluist naar het net. "Als je meer assen hebt die versnellen en afremmen, loont het al om deze module te gebruiken."

Hybride aandrijvingen

Arjan Bakker van Control Techniques ziet energiebesparing als een drijfveer voor onder meer de ontwikkeling van hybride aandrijfsystemen. Het bedrijf heeft recentelijk een dieselgenerator van een graafmachine vervangen door een elektromotor met batterijen en netvoeding. De aandrijving haalt de energie direct uit het stroomnet of uit de batterijen en stuurt de oorspronkelijke hydraulische installatie aan, die de graafbewegingen bedient. "De hydrauliek blijven we nodig houden voor de kracht, maar met deze hybride aandrijving kunnen we energie die vrijkomt bij bepaalde bewegingen terugwinnen en opslaan. Daarmee voorkomen we geluidsoverlast en vervuiling van de dieselmotor." Twee vliegen in één klap dus.

Qua industriële installaties denkt Bakker dat veel energie bespaard kan worden door niet langer veiligheidsmarge op veiligheidsmarge te stapelen. "Als ik het vermogen van een ventilator met de helft reduceer, breng ik mijn energieverbruik terug tot een achtste. Bij de selectie van componenten en systemen stapelen we echter marge op marge", legt Bakker uit. Daarnaast is er onvoldoende oog voor de effecten van energiebesparing bij lichte motoren. "Niemand heeft interesse voor het rendement van een 1,5 kW motor, maar de prijs van de energie gedurende een levensduur van 10 jaar is wel een factor 15 van de oorspronkelijke aanschafprijs." En menige fabriek in Nederland telt honderden, zo niet duizenden van deze motoren. Tien procent meer rendement betekent dan een flinke besparing.

Verschillende belangen

De moeilijkheid is echter dat de kosten voor energiebesparende maatregelen en de opbrengsten in verschillende potjes terecht komen en de machine in eerste instantie duurder maken. En, zoals Glorieus van Yaskawa al opmerkte: men koopt vaak liever een goedkope machine. Arjan Bakker en Jan Willem Nijman herkennen het probleem. Zeker als er ook nog eens een leasemaatschappij tussen zit, die al helemaal geen belang heeft bij het energieverbruik. Daarom pleit Arjan Bakker ervoor dat machinebouwers naast de standaardmachine optioneel dezelfde machine maar dan in een energiezuinige versie aanbieden. "Een low cost en een verbeterde versie met een meerprijs voor een optimaal energierendement. Dan maak je het voor de eindgebruiker inzichtelijk. Machineverkopers vermarkten de voordelen nog te weinig."

Bij Schneider Electric denkt men dat het dilemma om een nieuw type speler in de markt vraagt. Het bedrijf ontwikkelt zich van een puur technische dienstverlener naar een totaalleverancier. "We willen uitgroeien tot energiespecialist", zegt Jan Willem Nijman. Hij verwacht dat de industrie naar dergelijke partners gaat vragen nu energie na personeelslasten bij steeds meer bedrijven de grootste kostenpost wordt.

Niet alleen de hoge kosten vormen een probleem, vooral de hoge fluctuaties in energieprijzen. De eerste stap die bedrijven volgens Nijman moeten zetten, is het monitoren van het energieverbruik. Dan kun je inzichtelijk maken hoeveel geld je kunt besparen met het reduceren van je energieverbruik. Het gaat om veel geld, want een doorsnee bedrijf kan al gauw met 20 tot 30 procent minder energie toe, meent hij. En het mooie is dat dit vaak tegelijkertijd een positief effect heeft op de productiviteit. "Want vaak is in plants met een matige energie-efficiency ook de algehele efficiencygraad laag. Energie besparen en efficiënt produceren gaan hand in hand."

Foto's:

energiebesparen

© Aandrijvenenbesturen.nl