Robot Sofie opereert beter (video)

Met de huidige operatierobots 'voelt' de chirurg niet hoe krachtig hij snijdt of aan de hechtdraad trekt, en de robots zijn groot en onhandig in het gebruik. TU/e-onderzoeker Linda van den Bedem ontwikkelde daarom een veel compactere robot, die de chirurg door 'force feedback' laat voelen wat hij doet.

Met robotchirurgie kunnen zeer gecompliceerde en precieze kijkoperaties worden uitgevoerd in borstkas en buikholtes. Operatierobots zijn dan ook een verrijking van het instrumentarium van de chirurg. Maar er valt nog genoeg aan te verbeteren.

Linda van den Bedem (31) promoveerde afgelopen week aan de TU/e op een nieuw type operatierobot, de ‘Surgeon's Operating Force-feedback Interface Eindhoven', ofwel Sofie. Meer specifiek: ze promoveerde op de 'slave' van de robot, het robotonderdeel dat de operatie aan de tafel uitvoert. Van den Bedem bouwde hier een prototype voor. Verder bestaat Sofie onder meer uit een master, het stuurpaneel van de chirurg, met aangedreven joysticks.

Kracht

Een van de eigenschappen die Sofie onderscheiden, is de 'force feedback', ofwel 'tactiele terugkoppeling' in de joysticks waarmee de chirurg opereert. Met deze tegendruk kan een chirurg precies voelen welke kracht hij uitoefent als hij een hechting aanbrengt of een stukje weefsel opzij drukt. Het laatste stukje hiervan, de control van de force feedback, wordt momenteel ontwikkeld.

Kantelen

Ook is Sofie zeer compact en daardoor minder een sta-in-de-weg in de operatiekamer en boven de patint. De geringe afmetingen hebben nog een ander voordeel: de slave van Sofie staat niet op de vloer, maar wordt bevestigd op de operatietafel. Hierdoor is het niet nodig om alles opnieuw in te stellen wanneer de operatietafel met patint verplaatst of gekanteld wordt. Verder biedt Sofie de mogelijkheid om een orgaan van verschillende kanten te benaderen en ze kan zelfs om de hoek opereren. Van den Bedem bouwde de robot met hulp van de technische dienst van de TU/e. De universiteit heeft deze kennis gepatenteerd.

Commercieel

Linda van den Bedem werkt momenteel met collega's aan een business case om te verkennen of Sofie ook commercile potentie heeft. Volgens Van den Bedem zijn chirurgen in ieder geval erg enthousiast over het prototype. En ook de prijs moet een stuk aantrekkelijker worden dan die van de huidige generatie robots, waaraan een prijskaartje hangt van zo'n anderhalf miljoen dollar. De onderzoekster verwacht dat het nog zeker vijf jaar duurt voordat Sofie echt op de markt kan zijn.

Linda van den Bedem promoveerde 22 september op haar proefschrift: Realization of a demonstrator slave for robotic minimally invasive surgery. Ze deed haar onderzoek bij de faculteit Werktuigbouwkunde, met subsidie van technologiestichting STW. Professor dr.ir. Maarten Steinbuch is haar eerste promotor.

 

bron: TU Eindhoven