GRONINGEN, 6 oktober 2016 11:02

Moleculaire machines bezorgen Ben Feringa Nobelprijs (video)

Prof. dr. Ben Feringa heeft met de ontwikkeling van moleculaire machines de Nobelprijs voor Scheikunde gewonnen. Feringa deelt de prestigieuze prijs met de Fransman Jean-Pierre Sauvage en de Brit Fraser Stoddart.

De chemicus is geïnteresseerd in het bouwen met moleculen. “Ik probeer slimme moleculen te maken. Op zich is een bewegend molecuul maken niet zo moeilijk, maar het gaat erom dat je het kunt bestúren, dat je controle hebt over wat er gebeurt”, aldus Feringa.

Moleculaire motor

Ben Feringa presenteerde in 1999 de eerst moleculaire motor. Dit was een molecuul waarvan een deel onder invloed van licht en warmte een volledige rotatie kon maken. Hij maakte tal van verschillende motoren, en zelfs een moleculaire ‘4 wheel drive’ auto. Door de motormoleculen vast te zetten op een oppervlak ontstond een nanomolenpark dat roteert als er licht op valt.

Vorig jaar beschreef Feringa de eerste asymmetrische moleculaire motor. Ook slaagde hij er in om werk te verzetten met moleculaire motoren. Hij wist een glazen cilinder die 10.000 maal groter was dan de motoren te laten draaien.

Pionier

Feringa wordt wereldwijd erkend als pionier op het terrein van moleculaire motoren. Zo werd hij in 2015 uitgebreid geciteerd in een achtergrondartikel over nanomotoren in het tijdschrift Nature. Eén van de mogelijke toepassingen van zijn motoren is het afleveren van geneesmiddelen in het lichaam.

Naast moleculaire motoren richt Feringa zich ook op katalyse. En hij werkt aan ‘slimme’ geneesmiddelen, die bijvoorbeeld aan en uit te schakelen zijn met licht.

In een reactie geeft Feringa aan nog steeds ‘in shock’ te zijn van het grote nieuws. “Toen ik vanochtend het telefoontje kreeg van het Nobelprijscomité wist ik eerst een tijdje niets uit te brengen. Daarna waren mijn eerste woorden: ‘Ik ben hier zeer door vereerd’. Als wetenschapper droom je hier weleens van. Het is de grootste eer die je als wetenschapper ten deel kan vallen.”

Speeltuin van het onderzoek

Met zijn prijs hoopt Feringa in de komende jaren nog veel mooi onderzoek te doen. “Maar ik ga ook de boodschap uitdragen dat er meer geld voor fundamenteel onderzoek nodig is.” Samen met andere wetenschappers van de KNAW heeft Feringa de Nederlandse regering gevraag om 1 miljard extra te investeren in fundamenteel onderzoek.

Feringa: “Eigenlijk ben ik docent, geef ik college aan eerstejaarsstudenten. Ik zou het geweldig vinden als er voor die jonge talenten over enkele jaren voldoende middelen beschikbaar zijn om vrijelijk in de speeltuin van het onderzoek rond te dwalen.”

bron: Rijksuniversiteit Groningen (RUG)

Foto's:

Moleculaire machines bezorgen Ben Feringa Nobelprijs (video)

Ben Feringa (Foto: RUG)

© Aandrijvenenbesturen.nl