UTRECHT, 7 augustus 2014 09:30

‘Legio toepassingen van zonnecellen in aantocht'

Het beeld van de starre, rechthoekige zonnepanelen op de Hollandse daken is te eenzijdig. Het opwekken van zonne-energie krijgt een plek in steeds meer producten. Zonnecellen in kleding, bouwproducten, tentzeilen, onderdelen van auto's en vrachtwagens, enzovoorts. "Het aantal toepassingen is ontelbaar", zegt Karel Spee, specialist op het gebied van zonne-energie bij onder andere onderzoeksconsortium Solliance.

Flexibele zonnecelfolies en -plaatjes zijn in tal van producten te gebruiken. Wel is er nog veel onderzoek nodig. Maar het vertrouwen in deze nieuwe toepassingen zal onverminderd toenemen." Geïntegreerde toepassingen van zonnecellen komen uitgebreid aan bod tijdens het Solar Event. Dit business-to-business evenement voor de solarsector vindt plaats tijdens de vakbeurs Energie 2014, van 7 tot en met 9 oktober 2014 in de Brabanthallen in 's-Hertogenbosch. Solliance werkt mee aan het inhoudelijk programma van dit vakevenement.

Geen toekomstmuziek

Zonnecellen verwerkt in je jurk of jas om je smartphone op te laden. Of een deurbel op zonne-energie. En wat te denken van een ‘zonneboom' vol ranke blaadjes die stroom opwekken voor tal van apparaten of om gewoon in te voeden in het net. Toekomstmuziek? Beslist niet. Dit soort producten is al volop commercieel beschikbaar, "maar wel nog op kleine schaal en veelal in de vorm van handwerk in het lab", zoals Spee het noemt. Bij TNO en onderzoeksconsortium Solliance werkt hij aan het onderzoek naar dunne-filmzonnecellen, bij machinebouwer Smit Ovens aan nieuwe productietechnieken. Sinds juni is Spee lector PV-productietechnologie en equipmentontwikkeling aan Avans Hogeschool.

Esthetisch verantwoord

Zonne-energie gaat volgens hem een substantiële plek innemen in onze samenleving en energievoorziening. "Circa een derde van onze energie moet uit solar gaan komen", voorspelt Spee. De potentie van de duurzame energiebron gaat veel verder dan de huidige PV-panelen die in groten getale op de daken van huizen en andere gebouwen worden geschroefd. "Klassieke PV-panelen zijn niet flexibel. Ook architectonisch gezien zijn ze niet altijd even fraai." Uit een recent onderzoeksrapport blijkt volgens Spee dat klanten esthetisch verantwoorde toepassingen willen.

Vanaf 2018 neemt de behoefte aan gebouwgeïntegreerde toepassingen - Building Integrated PhotoVoltaïcs, kortweg BIPV - toe. De standaard op het dak geschroefde zonnepanelen zullen plaats maken voor zonnecellen verwerkt in dakelementen. Ook in gevels en wegen zullen zonne-energiesystemen toegepast worden. De recent toegewezen projecten binnen het Topconsortium Kennis en Innovatie (TKI) Solar Energy doen onderzoek in die richting, inclusief praktijkproeven.

Twee routes

Spee voorziet twee routes, namelijk het verder ontwikkelen van de traditionele PV-panelen, bijvoorbeeld in kleurstelling, naast de opmars van dunne-filmzonnecellen. De ontwikkeling van dunne-filmzonnecellen en -panelen, constateert Spee, wordt al ter hand genomen door een onderzoeksconsortium als Solliance. Het lectoraat van Spee aan Avans Hogeschool gaat zich op praktisch gericht onderzoek richten naar de technologie die nodig is om zonnecellen in allerlei nieuwe producten te verwerken. Dit onderzoek wordt mogelijk door de samenwerking in een nieuw onderzoekscentrum met Solliance-partners TNO en Smit Ovens.

Kip-ei probleem

"De solarindustrie produceert inmiddels volop zonnecelfolie, maar we kunnen er nog amper producten mee maken. Een echte markt bestaat niet, althans niet grootschalig. Productietechnieken staan in de kinderschoenen. Nu zijn het nog de kleine bedrijven die aan de weg timmeren. Om de technologie betaalbaar te krijgen, is massaproductie nodig. De investeringen komen niet van de grond, omdat er geen afzet is. Maar de afzet is er niet, omdat er geen producten zijn. Om dit kip-ei probleem te doorbreken, moeten er meer demonstratieprojecten komen. Daarmee zal het vertrouwen in nieuwe zonnecelgeïntegreerde producten toenemen. We gaan de goede kant op. De industrie toont volop interesse. Vrijwel elke industrietak kent bedrijven die testen en onderzoeken hoe ze zonnecellen in hun producten kunnen integreren. Ze beproeven additionele stappen in hun productieprocessen. Tot commerciële producten heeft dit nog niet geleid. Maar dat die producten er zullen komen, staat buiten kijf", zegt Spee.

Zonneboom

Het voorbeeld van de ‘zonneboom' komt uit de eigen Avans-stal in navolging van een idee van Solliance. "Een aantrekkelijk en leerzaam project het onderwijs", zegt Spee, "omdat er zoveel verschillende disciplines bij komen kijken, van chemie en elektrotechniek tot marketing en industrieel design." Een aantal van zijn studenten is op dit moment bezig de eerste aanzet voor een zonneboom te maken, in bonsai-formaat. De zonnecellen in de blaadjes worden geproduceerd met behulp van inktjettechnologie. De blaadjes zijn niet van allerlei dure geleidende lagen voorzien. Ze hoeven namelijk niet al het zonlicht op te vangen. Het licht dat het ene blaadje doorlaat, vangen de andere blaadjes weer op. In de bladeren zitten nerven van zilver om de opgewekte elektriciteit af te voeren. "Studies in Japan tonen aan dat zo'n boom zelfs meer stroom kan opleveren dan een traditioneel PV-paneel."

Vrachtwagens

Ook gaat een groep Avans-studenten aan de slag met zonnecellen geïntegreerd in de spoilers van auto's en vrachtwagens. "In ons land rijdt twee miljoen vierkante meter aan vrachtverkeer rond. Het oppervlak ligt klaar. Op den duur zou ik ook zonnecellen willen integreren in zeilen van vrachtwagens."

Solar Event & vakbeurs Energie

Het Solar Event is onderdeel van de vakbeurs Energie. Die is dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur te bezoeken in de Brabanthallen in ‘s-Hertogenbosch. Meer informatie is te vinden via http://www.solarevent.nl/ en http://www.energievakbeurs.nl/. Tweet mee via #energievakbeurs #solarevent en #pbe

Foto's:

Zonneboom

De 'zonneboom' van Scheuten Solar leverde energie op de Floriade in Venlo.

© Aandrijvenenbesturen.nl