'Als kennisland moet Nederland in de versnelling'

"Nederland kan nog steeds in 2016 het land van talenten zijn, een echt kennisland, maar dan moeten we wel versnellen". Dat is de conclusie van Robbert Dijkgraaf tijdens de presentatie van de jaarlijks terugkerende evaluatie van de Kennisinvesteringsagenda(KIA), een langetermijnplan voor de Nederlandse kenniseconomie.

De Kennisinvesteringsagenda is voor de tweede maal onder de loep genomen namens het Innovatieplatform, door Alexander Rinnooy Kan, samen met Dijkgraaf, Gerard Kleisterlee, Kees Tetteroo en de 26 organisaties die voor de KIA getekend hebben, de z.g. KIA-coalitie. 

"Ons land behoort niet tot de kopgroep in Europa en in de wereld. We scoren nog wel boven het Europees gemiddelde, maar we zijn volgend en niet leidend", aldus Dijkgraaf. Concurrenten als de VS, Duitsland, Finland, Zweden en Canada investeren momenteel, in tijden van crisis, juist fors extra in onderwijs, onderzoek en innovatie en ondernemerschap. Alexander Rinnooy Kan: "Juist in tijden van crisis moeten we diepte investeringen doen in kennis en innovatie om de economie weer op het goede spoor te krijgen. We moeten dringend versnellen. Als we daartoe in staat zijn kunnen we in 2016 de Europese top hervonden hebben". 

Niet op koers 

Uit de evaluatie van de KIA 2009 blijkt dat, hoewel er sprake is van een lichte vooruitgang op sommige indicatoren, Nederland op vele gebieden niet op koers ligt. Nederland heeft het wel een goede uitgangspositie: een goede strategische ligging, een goed opleidingsniveau, een goede wetenschapscultuur en een aantal sterke economische sleutelgebieden.
Gerard Kleisterlee: " Als we dit kunnen ondersteunen met een samenhangend industrie- en wetenschapsbeleid kunnen we grote stappen maken. In de ‘Global competitiveness index' van het World Economic Forum zijn we van de 10e naar de 8ste positie gestegen. Als Innovatieplatform gaan we voor de top 5."
De wetenschappelijke kwaliteit in Nederland is van hoog niveau. Hier behoren wij duidelijk tot de mondiale kopgroep. De citatie-impact van de wetenschappelijke publicaties is 34% hoger dan gemiddeld in de wereld. Nederland staat wereldwijd op de 3de positie achter Zwitserland en de VS. Wat aantallen publicaties betreft zijn Nederlandse onderzoekers zelfs nummer twee. Meer zorgen heeft de KIA-coalitie over de prestaties in het onderwijs. Nederland behoort tot de ‘volgers' op dit gebied. De prestaties van Nederlandse leerlingen op internationale toetsen op het gebied van rekenen en taal behoren tot de subtop. Nederland zakt weg omdat ook hier andere landen versnellen.
Tetteroo: "De top kan alleen pieken als de basis stevig en breed is. Daarom moet de kwaliteit van het onderwijsgebouw verbeterd en verstevigd worden. Dat lukt alleen als je een dam opwerpt tegen bezuinigingen in het onderwijs en doorgaat met de voorgenomen investeringen".
Zorgelijk in de KIA evaluatie 2009 is ook de score op innovatie en ondernemerschap. Het aantal mensen dat ondernemer wil zijn behoort tot de laagste van Europa. Investeringen in kennis en innovatie blijven achter. Alle andere Europese landen weten hun R&D groei wel te verbeteren. Ook is de aansluiting van wetenschap bij de praktijk onvoldoende. 

Recessie

Het Innovatieplatform is van mening dat juist nu alles moet worden gedaan om de publieke en private investeringen in kennis en innovatie op peil te houden. Dat is goed voor de werkgelegenheid op korte termijn, maar ook een investering in een betere toekomst. Gerard Kleisterlee: "We leggen wel een tweede Maasvlakte aan maar voor de kennisinfrastructuur moeten we ook investeren in high-tech campussen met top faciliteiten en goede bereikbaarheid Goed voor je concurrentiekracht en je werkgelegenheid."
Volgens de KIA-coalitie moet Nederland zijn welvaart steeds meer ontlenen aan de talenten en kennis van zijn inwoners. Daarom zet de KIA-coalitie fors in op een Leven Lang Leren(bij- en omscholing). Nederland ligt daar nu nog boven het Europees gemiddelde, maar raakt ook hier verder verwijderd van de kopgroep. 

De KIA-coalitie vraagt onder andere aan het kabinet:

• Houd geplande kennisinvesteringen en bestaande R&D overeind en versnel waar mogelijk
• Zet in op talentontwikkeling over de volle breedte, o.a. een Leven Lang Leren
• Voer een industriepolitiek gericht op sleutelgebieden en innovatieregio's
• De overheid moet (maatschappelijke) innovatie aanjagen en stimuleren (bv. als klant)

Het Innovatieplatform en de 26 KIA-partijen ondernemen de komende tijd zelf actie voor:

1. het realiseren van een doorbraak voor een Leven Lang Leren
2. het professionaliseren van de kwaliteit van het onderwijs via docenten en
    leerkrachten
3. het omzetten van kennis en kunde in kassa. Kennis inzetten voor het
    ontwikkelen van nieuwe producten, processen en diensten
4. meer focus, massa en regie in wetenschappelijk onderzoek om tot meer
    excellentie te komen 

bron: Innovatieplatform